روش آی یو آی چیست؟

روش آی یو آی (IUI) و یا تلقیح داخل رحمی روشی است که جهت ایجاد باروری به صورت مصنوعی استفاده میشود. در حالت طبیعی، زمانی که اسپرم وارد واژن می ‌گردد به وسیله دهانه رحم و رحم وارد لوله‌ های فالوپ می‌شود و در هنگام آزاد شدن تخمک، تخمک آزاد شده با وارد شدن به لوله فالوپ و رسیدن به اسپرم لقاح را ایجاد می‌ کند.

معمولاً ۵ درصد از اسپرم ها از طریق واژن وارد رحم می ‌گردند. زمان استفاده از روش آی یو آی اسپرم را جمع آوری کرده و سپس شسته و غلیظ می گردد و فقط اسپرم های با کیفیت را نگه می دارند. بعد از طریق لوله نازک کاتتر و وارد کردن آن به داخل رحم و قرار گرفتن در نزدیک لوله ‌های فالوپ اسپرم ها را وارد کرده و اینگونه عملکرد رسیدن اسپرم ها به تخمک را راحت تر می‌ کنند.

با استفاده از روش آی یو آی مسیری که اسپرم باید طی کند کم شده و زمان آن کاهش پیدا می ‌کند و این کار باعث می‌شود که شانس بارداری فرد افزایش پیدا کند.

معمولا روش آی یو آی را پیش از استفاده از دیگر روش ‌های بارداری که هزینه بالاتر دارند و تهاجمی تر هستند به کار می‌ گیرند. آی یو آی را می‌ توان به وسیله اسپرم همسر و یا به وسیله اسپرم‌ هایی که اهدایی هستند انجام داد و معمولاً پزشکان برای اینکه از باروری اطمینان حاصل کنند برای مادر داروی تخمک گذاری را تجویز می‌ کنند تا آن دارو را مصرف کرده و با اطمینان از انجام تخمک گذاری این روش را برای وی استفاده می‌ کنند‌.

چه زمانی از روش آی یو آی استفاده می‌ کنند؟

روش آی یو آی و یا تلقیح داخل رحم را در شرایط زیر مورد استفاده قرار می ‌دهند:

• چنانچه در زمینه مخاط دهانه رحم مشکلاتی وجود داشته باشد و یا خود دهانه ی رحم با مشکلاتی روبرو باشد از این روش استفاده می‌ کنند. دهانه رحم باعث جداسازی واژن از رحم شده و از طریق مخاط تولید شده به وسیله ی دهانه رحم، اسپرم از واژن به سمت رحم و بعد لوله‌ های فالوپ حرکت می‌ کند. زمانی که مخاطب موجود در دهانه رحم غلیظ باشند حرکت اسپرم را سخت ‌تر می‌ کند.

از طریق استفاده از روش آی یو آی، دیگر اسپرم با دهانه رحم مواجه نمی‌شود و مستقیماً به داخل رحم و لوله‌ های فالوپ انتقال می یابد.

• در صورتی که فرد با مشکل اختلال در اسپرم و یا تعداد کم اسپرم مواجه باشد روش آی یو آی را برای وی استفاده می ‌کنند.

در این مواقع مایع منی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده تا آن را از لحاظ کم و یا ضعیف بودن و یا داشتن شکل غیر طبیعی مورد بررسی قرار دهند. با روش آی یو آی فقط  اسپرم ‌هایی که با کیفیت و سالم هستند را به داخل رحم منتقل می‌ کنند و شانس باروری را افزایش می‌ دهند.

• زمانی که فرد برای بارداری نیاز به اسپرم اهدایی داشته باشد روش آی یو آی را برای وی استفاده می‌ کنند. گاهی اوقات لازم است که از اسپرم شخص دیگر برای بارداری فرد استفاده کرد در این شرایط روش آی یو آی را به کار گرفته و از طریق آن اسپرم اهدایی را مستقیماً به رحم و لوله‌ های فالوپ منتقل می کنند. این روش را اصطلاحا تلقیح اهدایی و یا DI گفته و در مواقعی که مرد دارای اسپرم نبوده و یا اسپرم بسیار بی کیفیتی دارد مورد استفاده قرار می ‌گیرد.
• در مواقعی که مرد با مشکل اختلال در نعوظ و یا عدم انزال مواجه باشد روش آی یو آی را برای وی مورد استفاده قرار می‌ دهند.
• چنانچه همسر به مایع منی حساسیت داشته باشد در این شرایط برای باروری از آی یو آی استفاده می کنند. گاهی اوقات حساسیت ناشی از مایع منی باعث ایجاد سوزش خارش و تورم در واژن شده و با انجام روش آی یو آب پروتئین‌ های موجود در اسپرم که باعث ایجاد این حساسیت می‌شوند حذف گردیده و بعد اسپرم به رحم انتقال می یابد.
• در زمانی که فرد مبتلا به ناباروری بدون دلیل باشد پزشکان این روش را برای وی استفاده می‌ کنند.

پروسه انجام روش آی یو آی

برای انجام روش آی یو آی از جدول زمانی استفاده می‌شود که معمولاً ۴ هفته و یا ۲۸ روز زمان می ‌برد در واقع مدت زمانی اندازه یک سیکل منظم قاعدگی برای انجام آن زمان لازم است.

• ابتدا زوجین تحت معاینه کامل قرار می ‌گیرند و آزمایشاتی چون سونوگرافی، بررسی مایع منی، آزمایش خون و دیگر روش‌ های تشخیصی را برای آنها استفاده می ‌کنند.
• برخی از آنها داروهای خوراکی طی ۵ روز را استفاده کرده و یا داروهای تزریقی طی دو هفته را برای آنها تجویز می ‌کنند تا میزان شانس تخمک گذاری آنها افزایش یابد.
• عمل تلقیح اسپرم به سریع صورت می ‌گیرد و مدت زمانی چند دقیقه‌ ای زمان می‌ برد تا اسپرم وارد شود و بعد از آن ۱۵ دقیقه فرد باید خوابیده باشد تا اسپرم به خوبی منتقل گردد.
• دو هفته بعد از انجام تلقیح می ‌توان آزمایش بارداری استفاده نمود‌.

میزان اثرگذاری روش آی یو آی

میزان اثرگذاری این روش بسته به علت استفاده از آن دارد. افرادی که دارای ایجاد اختلال در مخاط دهانه رحم هستند و یا دارای ناباروری نامشخص هستند با استفاده از این روش میزان اثربخشی بالاتری را تجربه می‌ کنند ولی افرادی که دارای اختلال در لوله‌ های فالوپ و یا وجود اختلال در اسپرم هستند استفاده از این روش برای آنها چندان موثر نیست و روشIVF برای آنها موثرتر خواهد بود.

مراحل درمان آی یو آی

مراحل درمان آی یو آی معمولاً به صورت زیر انجام میشود:

 تخمک گذاری

• اول اینکه پزشکان باید زمان تخمک گذاری فردا مشخص کنند تا با توجه به زمان تخمک گذاری اقدام به استفاده از روش آی یو آی کنند.
• با استفاده از کیت ‌های تخمک گذاری می‌ توان زمان تخمک گذاری را مشخص نمود همچنین با به کارگیری آزمایش خون و LH موجود در خون می‌ توان زمان آن را تعیین نمود گاهی مواقع نیز با استفاده کردن از سونوگرافی ترانس واژینال می ‌توان علائم بالغ شدن تخمک را مشاهده نمود. معمولاً ۱۰ الی ۱۶ روز بعد از روز اول پریودی تخمک گذاری صورت می ‌گیرد.
• بعد از بررسی LH موجود در خون و یا ادرار مدت زمانی ۲۴ تا ۳۶ ساعت برای انجام تلقیح و قراردادن اسپرم در رحم فرصت وجود دارد.
• در بعضی از مواقع با استفاده از تزریقhCG موجب ایجاد یک یا چند تخمک می‌شوند که بعد از انجام آن ۲۴ تا ۳۶ ساعت زمان برای انجام تلقیح وجود دارد.

آماده کردن نمونه منی

• روز انجام آی یو آی باید همسر نمونه‌ ای تازه از مایع منی و اسپرم را تحویل دهد. گاهی اوقات همسر می‌ تواند چند روز قبل نمونه را تحویل دهد و پزشک آن را برای روز تلقیح منجمد کند. در مواقعی که از اسپرم اهدا کننده استفاده می‌ کنند نمونه مورد نظر را ذوب کرده و برای تلقیح آماده می‌ کنند.
• با استفاده کردن از فرایند شستشوی اسپرم، اسپرم مورد نظر را جهت انجام تلقیح آماده کرده و از طریق آن تمام اسپرم ‌های سالم را جداسازی می ‌کنند و آنها را از طریق لوله ای به سمت رحم و لوله‌ های ی فالوپ هدایت می کنند.

اسپرم های مورد استفاده از بانک اسپرم شسته شده و آماده است.

لقاح

• برای انجام تلقیح باید روی تخت دراز کشیده و یک اسپکولوم را در داخل واژن گذاشته و کاتتر را به وسیله ی دهانه ی رحم داخل رحم کرده و از طریق آن نمونه ی اسپرم را به رحم تزریق می کنند.
• مدت زمانی ۱۰ الی ۳۰ دقیقه‌ای باید روی تخت دراز کشیده و بگذارید تا اسپرم به خوبی منتقل گردد و باعث باروری تخمک شود.
• گاهی اوقات بعد از انجام آی یو آی پروژسترون تجویز می ‌گردد، زیرا باعث محافظت از پوشش داخلی رحم می‌شود و میزان شانس انجام لانه گزینی را بالا می ‌برد.
• دو هفته بعد از انجام آی یو آی می‌ توان برای بررسی بارداری از آزمایش بارداری استفاده نمود.