ماجرای تخریب و بازسازی پی‌درپی آرامگاه سعدی

اگر عاشق شعر و ادب پارسی باشید، احتمالاً نام سعدی شیرین‌سخن را شنیده‌اید. این شاعر نامدار یکی از برجسته‌ترین مشاهیر ادب فارسی به حساب می‌آید. برای بازدید از مقبره او کافی است که به شهر شیراز سفر کنید و راهی آرامگاه سعدی شوید.

از زمانی که سعدی در این مکان دفن می‌شود تا اکنون که مقبره آن میزبان عاشقان شعر و ادب و پارسی به‌خصوص بوستان و گلستان سعدی است؛ چندین بار تخریب و مرمت شده است. در این مقاله قصد داریم داستان تخریب‌ها و مرمت‌های پی‌درپی مقبره سعدی را برایتان بازگو کنیم.

با سعدی بیشتر آشنا شوید

سعدی یکی از مشاهیر ادب پارسی زبان است. او شاعر و نویسنده نامداری است که لقب‌های مختلفی ازجمله استادِ سخن، پادشاهِ سخن، شیخِ اَجَل و همچنین استاد را به او داده‌اند. این شاعر نامدار در زمان حکومت اتابکان فارس در شهر شیراز می­زیست و دوران زندگی او هم‌زمان با حمله مغول به ایران و سقوط حکومت‌های مختلفی نظیر خوارزمشاهیان و عباسیان همراه بود.

سعدی در سال ۶۰۶ هجری قمری متولد شد و در سال ۶۹۰ در خانقاهی که اکنون نیز آرامگاه او است، به خاک سپرده شد.

داستان ساخت و تخریب پیاپی آرامگاه سعدی

۱. تا ۳ قرن بعد از وفات این شاعر نامدار آرامگاه او یک بنای ساده بود که مردم به زیارت او می‌رفتند.

۲. در سال ۹۹۸ هجری قمری با روی کار آمدن حکومت صفویان و ترویج مذهب تشیع، حاکم شیراز دستور به تخریب آرامگاه سعدی می‌دهد.

۳. حدود ۲۰۰ سال بعد در زمان حکومت کریم‌خان زند او دستور می‌دهد تا مقبره‌ای را برای سعدی بسازند.

۴. در زمان حکومت قاجار با قدرت گرفتن علمای شیعه، برای بار دوم دستور به تخریب آرامگاه سعدی را صادر می‌کنند.

۵. داماد فتحعلی‌شاه یعنی فتحعلی خان صاحب‌دیوان دستور می‌دهد که دوباره آرامگاه سعدی را بسازند. اما بنای آن آن‌چنان استحکام کافی را نداشت و بعد از مدتی خودبه‌خود رو به ویرانی رفت.

۶. در سال ۱۳۰۰ بود که مجلس شورای ملی دستور به بازسازی مقبره شعرای نامدار ایران یعنی حافظ و فردوسی را می‌دهد. اما آرامگاه سعدی از قلم می‌افتد. گفته می‌شود این بی‌توجهی به‌خاطر نگاه منفی­ای بود که به آثار سعدی وجود داشت.

انجمن مفاخر ملی در اواخر دهه ۳۰ انجمنی را تشکیل داده‌اند که با کمک‌های مردمی بتواند آرامگاه سعدی را بازسازی کند. پروژه بازسازی آرامگاه سعدی توسط انجمن مفاخر ملی ادامه پیدا کرد. در روز هفتم فروردین ۱۳۲۷ این پروژه آغاز شد و تا ۴ سال ادامه داشت. در سال ۱۳۲۸ مهندس محسن فروغی و علی صادق به‌عنوان طراحان سعدی شروع به کار کردند.

۷. در تاریخ یازدهم اردیبهشت ۱۳۳۱ با حضور محمدرضا پهلوی، علی‌اصغر حکمت و برخی از شخصیت‌های ادبی آرامگاه سعدی افتتاح شد.

۸. بعد از سال‌ها که از زمان ساخت آرامگاه سعدی می‌گذشت، به‌مرور زمان این آرامگاه رو به تخریب شدن رفت. سنگ‌های آرامگاه در حال ریزش بودند و بخش‌هایی از آن دچار فرونشست شده‌اند و آسیب‌هایی به ستون‌ها وارد شد.

۹. در مردادماه ۱۴۰۲ به مرمت و استحکام سازی آرامگاه سعدی شروع شد. برای این پروژه بیش از ۱ میلیارد ریال بودجه در نظر گرفته شد و هدف از آن تعمیر، مرمت و مقاوم‌سازی بنای اصلی و سنگ نماهای داخلی و خارجی بود. مرمت این بنا حدوداً ۴ ماه به طول انجامید. تیم مرمتی که این پروژه را برعهده گرفته بودند، کارشناسان مرمتِ سنگ در تخت‌جمشید بودند.

آشنایی با معماری آرامگاه سعدی

زیربنای اصلی آرامگاه سعدی حدود ۲۵۷ مترمربع مساحت دارد. ساختمان اصلی آن از ۲ ایوان عمود برهم تشکیل شده است. بر روی این آرامگاه یک گنبد از کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ قرار گرفته است. برای درست کردن بنای اصلی آرامگاه از سنگ سفید و کاشی استفاده‌شده است. هشت ستون از سنگ‌های قهوه‌ای دارد.

این آرامگاه از بیرون به شکل یک مکعب دیده می‌شود. زمانی که وارد آرامگاه می‌شوید، یک هشت­ضلعی را با چشمان خود می‌بینید که دیواره‌های آن از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی است.

در ادامه نام سنگ‌های به کار گرفته شده در ساخت آرامگاه سعدی را مشاهده می‌کنید:

• سنگ‌های پایه‌های بنا: سنگ سیاه­رنگ
• ستون‌ها و جلوی ایوان: سنگ گرانیت قرمز
• نمای خارجی آرامگاه: سنگ تراورتن
• نمای داخلی آرامگاه: سنگ مرمر

چگونه به آرامگاه سعدی برویم؟

اگر دوست دارید از آرامگاه این شاعر نامدار ایران‌زمین دیدن کنید، در ابتدا باید خودتان را به شهر شیراز برسانید. برای دسترسی به شهر شیراز شما می‌توانید از وسایل حمل‌ونقل مختلفی نظیر قطار، اتوبوس، هواپیما یا خودروی شخصی استفاده کنید. اگر می‌خواهید در سریع‌ترین زمان ممکن خودتان را به این شهر برسانید، به سراغ هواپیما بروید؛ در غیر این صورت وسایل حمل‌ونقل دیگری را انتخاب کنید.

پیشنهاد ما به شما این است که به سراغ بلیت قطار بروید و از قطارهای ۴ ستاره این مسیر استفاده کنید تا هم امکانات خوبی در اختیارتان قرار بگیرد و هم پول زیادی را بابت این سفر نپردازید.

اگر با خودروی شخصی به شهر شیراز رفتید، باید خودتان را به بلوار بوستان برسانید. آرامگاه سعدی شیرازی در در منطقه ۳ شیراز، در محله نیستان، در انتهای خیابان بوستان، در کنار باغ دل‌گشا قرار گرفته است. می‌توانید خودروی خود را در یکی از چند پارکینگ عمومی نزدیک به آرامگاه پارک کنید.

همچنین می‌توانید از تاکسی‌های کرایه‌ای هتل خود بهره بگیرید یا به سراغ تاکسی‌های اینترنتی بروید و مقصد خود را آرامگاه سعدی شیراز انتخاب کنید.

با استفاده از خط ۲ متروی شهر شیراز نیز می‌توانید خودتان را به مقبره سعدی برسانید. اگر هم می‌خواهید از اتوبوس استفاده کنید، باید اتوبوس‌های خط شهید دستغیب – بلوار نارنجستان را پیدا کنید و در ایستگاه سعدیه از قطار پیاده شوید.

بهترین زمان و ساعات بازدید از آرامگاه سعدی شیراز

بهترین زمان برای سفر به شهر شیراز و بازدید از آرامگاه سعدی فصل بهار بعد از تعطیلات نوروز است. اگر ماه اردیبهشت را برای سفر خود انتخاب کنید، از آب‌وهوای مطبوع و دل‌پذیر شیراز نهایت استفاده را می‌برید.

ساعت کاری آرامگاه سعدی به‌صورت زیر است:

• بهار و تابستان: ۰۸:۳۰ صبح تا ۱۰:۳۰ شب
• پاییز و زمستان: ۰۸:۳۰ صبح تا ۹ شب

نکته: آرامگاه سعدی در تمام روزهای سال به‌جز ایام شهادت و تعطیلات رسمی باز است.

جمع‌بندی

سعدی شیرازی یکی از نامدارترین شاعران پارسی‌زبان است. آرامگاه او در شهر شیراز قرار گرفته است. در این مقاله داستان ساخت و تخریب پیاپی این آرامگاه را از زمان فوت این شاعر نامدار تا اکنون بیان کردیم و همچنین گفتیم که چگونه می‌توانید به آرامگاه سعدی دسترسی داشته باشید و بهترین زمان برای بازدید از آنچه زمانی است.

منبع: https://safarmarket.com/