دوران بارداری یکی از لذت‌بخش‌ترین روزهای زندگی هر مادری است که تجربه‌ای منحصربه‌فرد از همراهی فرزندش در وجودش دارد. با وجود تمامی آنچه دربارۀ شگفت‌انگیز بودن بارداری گفتیم، نمی‌توان نگرانی والدین به خصوص مادران را در رابطه با سلامت جنین در این دوران نادیده گرفت. خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی و انجام آزمایش‌های غربالگری، بهتر و دقیق‌تر می‌توان به بررسی این مسئله و سلامت کودک پرداخت.

منظور از انجام غربالگری دوران بارداری چیست؟

منظور از غربالگری دوران بارداری، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و سونوگرافی‌هایی است که با هدف تشخیص زودهنگام برخی از ناهنجاری‌های جنینی انجام می‌شود. این آزمایش‌ها به مادران کمک می‌کند تا با آگاهی کامل از وضعیت سلامت جنین، تصمیم‌های آگاهانه‌تری در مورد بارداری خود بگیرند.

چرا انجام غربالگری دوران بارداری اهمیت دارد؟

غربالگری دوران بارداری، نقش بسیار مهم در تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های جنینی دارد و به والدین این امکان را می‌دهد تا با آگاهی کامل دربارۀ نقص فرزندشان تصمیم‌گیری کنند. این تصمیم‌گیری ممکن است شامل ادامۀ بارداری با آگاهی از وجود نقص، برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های ویژه پس از تولد باشد یا اینکه پدر و مادر تصمیم بگیرند، این بارداری خطرناک را خاتمه دهند. به هر حال، داشتن اطلاعات دقیق و به موقع، به والدین کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را برای خود و فرزندشان بگیرند.

انواع غربالگری دوران بارداری

غربالگری دوران بارداری به ۲ دسته تقسیم می‌شود:

آزمایش غربالگری دوران بارداری سه‌ماه اول

به مجموعه آزمایش‌های خون و سونوگرافی NT گفته می‌شود که به طور همزمان، بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ انجام می‌شود و در تشیص برخی از اختلالات کروموزمی همچون سندروم داون بسیار موثر است.

آزمایش غربالگری دوران بارداری سه‌ماه دوم

شامل آزمایش چهارگانه و «سونوگرافی آنومالی» یا «تفصیلی» است. در آزمایش خون زن باردار، میزان ۴ مادۀ «آلفا فیتوپروتئین» (afp)، « هورمون گنادوتروپین جفتی انسان یا hcg»، «استریول» (estriol) که شکلی از هورمون استروژن است و «هورمون اینهیبین a » (inhibin a) مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آزمایش غربالگری دوران بارداری سه ماه دوم بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ انجام می شود. به خاطر مسائل مذهبی در ایران، توصیه می‌شود، این آزمایش قبل از هفتۀ ۱۸، انجام شود.

در سونوگرافی آنومالی یا تفصیلی، متخصص می‌تواند مشکلات قلبی، فقراتی، شکم یا صورت نوزاد را پیش از تولد، مورد بررسی قرار دهد و وضعیت رشد آن را پیش‌بینی کند.

آزمایش سل فری چیست؟

«آزمایش سل‌فری»، یا (NIPT) یک روش جدید و دقیق برای غربالگری جنین است که با استفاده از نمونه خون مادر انجام می‌شود. این آزمایش در هفته دهم به بعد بهتر است، انجام گردد و یک روش غیرتهاجمی و کاملا علمی است که به تشخیص برخی از ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندروم داون، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ با دقت بسیار بالا می‌پردازد.

نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا CVS چیست؟

در صورتی‌که، آزمایش سل فری مثبت باشد برای بررسی بیشتر از این آزمایش تشخیصی استفاده می‌شود. در این شیوه، با استفاده از یک سوزن نازک، نمونه‌هایی از پرزهای جفت برداشته شده و مورد آزمایش برای غربالگری قرار می‌گیرد. این آزمایش بین هفته‌های۱۱ تا ۱۴ بارداری برای تشخیص نقص‌های مادرزاد همچون سندرم داون، بیماری‌های ارثی مثل کم‌خونی داسی‌شکل یا «فیبروکیستیک» انجام می‌شود.

آزمایش آمینوسنتز چیست؟

آزمایش آمینوسنتز یا (Amniocentesis) یک روش تشخیصی جایگزین است که در صورت مثبت‌بودن انجام آزمایش غربالگری دوران بارداری از مادر در بین هفته‌های ۱۴ تا ۲۰ گرفته می‌شود. در این روش، با استفاده از یک سوزن نازک، مقدار کمی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین برداشته می‌شود و سلول‌های جنین برای بررسی وجود ناهنجاری‌های کروموزومی و ژنتیکی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

عوامل موثر بر انجام غربالگری دوران بارداری

تصمیم‌گیری در مورد انجام غربالگری‌های دوران بارداری، یک تصمیم شخصی است که به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

سن مادر

با افزایش سن مادر، احتمال بروز برخی ناهنجاری‌ها افزایش می‌یابد. بنابراین برای مادران بالای ۳۵ سال به شدت، انجام آن توصیه می‌شود.

سابقه وجود ناهنجاری‌های ژنتیکی در خانواده

وجود سابقۀ مشکلاتی همچون ناهنجاری‌های ژنتیکی در خانواده، می‌تواند خطر ابتلای جنین را افزایش دهد.

نتایج غربالگری‌های قبلی

در صورت داشتن سابقۀ بارداری‌های مشکل‌دار، پزشک توصیه می‌کند، این آزمایش انجام شود.

نگرانی‌های شخصی

هر مادری ممکن است نگرانی‌های خاص خود را در مورد سلامت جنینش داشته باشد که با انجام این آزمایش می‌تواند به بخش زیادی از آن‌ها پاسخ دهد.

سبک زندگی

سیگار کشیدن، مصرف الکل، استفاده از برخی داروها و تغذیه نامناسب می‌توانند بر نتایج غربالگری تأثیر بگذارند.

سخن آخر

دوران بارداری، یکی از حساس‌ترین دوران زندگی هر پدر و مادری است. در این دوران، سلامت جنین از اهمیت زیادی برخوردار است. انجام غربالگری‌ها و آزمایش‌های دقیق می‌تواند مانع ناهنجاری‌ها و مشکلات احتمالی جنین شود و به مادران اطمینان خاطر دهد. مراکز تخصصی سونوگرافی و غربالگری با به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته و ارائه خدمات مشاوره‌ای، آرامش و اعتماد را به خانواده‌ها می‌بخشند.

اگر به دنبال مرکزی مطمئن و حرفه‌ای برای تشخیص سلامت جنین خود هستید، «آزمایشگاه نیلو» با تیم مجربش، بهترین انتخاب در تهران هستند.