نکات مهم درباره ی مراقبت از چشم مصنوعی

استفاده از پروتز چشم مصنوعی گزینه ای برای افرادی است که به هر دلیلی مجبور به تخلیه چشم شده اند و چشم خود را از دست داده اند. این موضوع می تواند برای یکی از چشم ها و یا هر دو چشم پیش آید. اگرچه استفاده از چشم مصنوعی شرایط دیدن را برای فرد مهیا نمی کند اما موجب می شود تا زیبایی فرد تحت تاثیر قرار نگیرید و چشمان او همانند سایر افراد به نظر می رسد. یکی از سوالاتی که برای بسیاری از این افراد ایجاد می شود این است که مراقبت از چشم مصنوعی به چه صورت است و در نگهداری از آن باید چه مواردی را در نظر داشت؟

از این رو در این مطلب قصد داریم تا به صورت کامل بررسی نماییم شرایط شما پس از جراحی به چه صورت است و چه مواردی را باید در نظر داشته باشید. بنابراین اگر شما یا یکی از اطرافیانتان این عمل را انجام داده است و می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد آن و جزئیات مربوطه به دست آورید توصیه می کنیم حتما تا انتها همراه ما باشید.

جراحی چشم مصنوعی چیست؟

بیایید در ابتدا کمی بیشتر با جراحی پروتز چشم آشنا شویم، این گزینه درمانی یک عمل رایج برای افرادی است که به هر دلیلی اعم از سرطان، ناهنجاری های چشمی، بیماری های آسیب زا، تومور و … یکی یا هر دو چشم خود را از دست داده اند. در این شرایط وابسته به برخی از نکات در صورتی که این امکان وجود داشته باشد می توان با خرید چشم مصنوعی از جراحی چشم مصنوعی برای آن ها استفاده کرد تا ظاهر و زیبایی فرد تحت تاثیر قرار نگیرد.

بنابراین می توان به این صورت عنوان کرد که هدف از جراحی چشم مصنوعی فراهم کردن تعادل و برای گروهی دیگر ایجاد راحتی در کاسه چشم از دست رفته می باشد. معمولا جنس استفاده شده در طراحی و ساخت چشم ها شیشه می باشد.

امروزه برخی پیشرفت ها انجام شده است و تنها یک کره شیشه ای نمی باشد و در واقع یک ایمپلنت گرد متخلخل است که در کاسه چشم قرار می­گیرد و بافت ملتحمه چشم را می پوشاند.

به این صورت که پروتز های چشمی ساخته شده از یک دیسک آکریلیک رنگی شیشه ای و منحنی نازک ساخته می شوند که کاملا شبیه چشم طبیعی با عنبیه، مردمک چشم، سفیدی و حتی رگ های خونی به نظر می رسند.

البته که امکان دیدن با آن ها وجود ندارد، اما به دلیل ظاهر طبیعی که دارند مورد استقبال بسیاری قرار می گیرد. همچنین لازم به ذکر است که این پروتز ها کاملا مطابق با اندازه و معیار های چشم سالم ساخته می شود و بنابراین تشخیص مصنوعی بودن آن ها برای دیگران غیرممکن است.

مراقبت های مربوط به پس از جراحی چشم مصنوعی

پس از آشنایی با جراحی پروتز چشم لازم است که با مراقبت های پس از آن آشنا شوید. برخی از نکات مراقبتی چشم مصنوعی متحرک که باید با آن ها آشنا شوید به شرح زیر می باشد:

پس از جراجی و برای ۷۲ ساعت اول احتمالا با درد، تورم و بی حسی روبرو می شوید. تمامی این علائم طبیعی می باشد و جایی برای نگرانی وجود ندارد. بهترین کار این که پس از عمل برای مدت تعیین شده توسط پزشک از دارو های مسکن استفاده کنید، این مسکن ها هم درد شما را کمتر می کند و هم عوارض التهاب را از بین می برد.

برای دو الی چهار هفته انجام ورزش هایی مثل شنا کردن، ورزش های شدید، بلند کردن اجسام، خم و راست شدن و هرگونه فعالیت سنگین دیگر ممنوع می باشد و باید از انجام آن ها خودداری کنید.

هر زمان که قصد دست زدن به چشم مصنوعی را داشتید با دستانتان را کاملا تمیز بشویید و مراقبت کنید تا آسیبی به پروتز های چشم وارد نشود. اگر نوع پروتز استفاده شده برای شما آکریلیک است آن را زیاد برندارید و با چشم مصنوعی بخوابید، مگراینکه توصیه پزشک شما چیز دیگری باشد.

صرفا با استفاده از یک پیستون که برای این منظور طراحی شده است، چشم مصنوعی را در کاسه چشم خود قرار دهید و تا حد امکان از دست زدن به چشم خودداری کنید. و اما مهم ترین نکته که باید به آن دقت داشته باشید این است که در مفاصل زمانی معین نزد پزشک متخصص مراجعه کنید تا سلامت پرتز شما بررسی شود.

روش های مراقبت از پروتز چشم

• برای پاک کردن اطراف پلک چشم از لیف حمام مرطوب یا گوش‌پاک‌کن استفاده کنید.
• همیشه پیش از دست زدن به چشم مصنوعی، دست‌های خود را به طور کامل بشویید.
• تنها در موارد لازم چشم مصنوعی را خارج کنید.
• پیش از استفاده از چشم مصنوعی، درِ توالت فرنگی و همچنین درِ سوراخ سینک دستشویی و روشویی را ببندید.
• برای شستن چشم مصنوعی از آب و صابون ملایم استفاده کنید، همچنین استفاده از شامپو بچه ایرادی ندارد. اما هرگز از موارد شوینده و الکل استفاده نکنید زیرا آسیب دائمی به پروتز وارد می شود.
• برای محافظت از چشم سالم بایستی از عینک (با لنز پلی‌کربنات) استفاده شود. در صورت تمایل به استفاده از عینک ‌های زینتی با متخصص سازنده پروتز چشم مشورت کنید.
• اگر با خشکی چشم روبرو شدید با پزشک متخصص چشم و یا سازنده پروتز چشم در تماس باشید تا راه حل مناسب ارائه شود.
• شنا کردن با وجود استفاده از پروتز چشم مانعی ندارد؛ ولی در صورت شیرجه زدن، اسکی روی آب یا باز کردن چشم زیر آب بایستی از عینک شنا استفاده کنید تا از خارج شدن پروتز جلوگیری شود.
• اگر می خواهید چشم مصنوعی را برای بیشتر از ۵ دقیقه خارج کنید آن را درون یک ظرف حاوی آب قرار دهید.
• در صورت مشاهده عفونت و یا هر نوع مشکل دیگر با پزشک خود در تماس باشید.
• چشم مصنوعی بایستی حداقل یک بار در سال بوسیله متخصص سازنده پروتز چشم ارزیابی و پولیش شود. پولیش کردن به معنی رفع هرگونه ناصافی بر روی سطح چشم مصنوعی می‌باشد. در مورد کودکان نیز تمیز و پولیش کردن بایستی هر سه تا شش ماه انجام شود.

نکات مراقبتی خارج کردن چشم مصنوعی

چشم مصنوعی به صورت دست ساز ساخته می شود که مطابق با چشم سالم بیمار قالب گیری می شود. این محصول هیچ عوارضی به همراه ندارد و ظاهری طبیعی ایجاد می کند و از نظر بهداشتی نیز تا زمانی که شما نکات مراقبتی توصیه شده را عمل کنید مشکلی ایجاد نمی کند.

به صورت کلی توصیه می شود که چشم مصنوعی را تنها زمانی خارج کنید که لازم و ضروری باشد زیرا که پروتز برا حدقه چشم یک ماده خارجی به حساب می آید. بدن به صورت طبیعی اشک تولید می کند و موجب می شود که لایه ای بر روی سطح حدقه چشم ایجاد شود. در نهایت این اشک ها جمع می شوند و موجب تحریک پلک می شوند.

اگر چشم منصوعی برداشته نشود و یا این موضوع توجه نشود بر روی چشم مصنوعی مخاط جمع می شود و با ادامه یافتن این وضعیت لازم است که نزد سازنده چشم مراجعه کنید تا چشم مصنوعی با استفاده از پولیش تمیز شود و حدقه چشم بررسی شود.

در این میان سرماخوردگی، حساسیت، گرد و خاک، دود سیگار، خستگی زیاد، باد، تغییر شدید دما، تغییرات فصلی و ناصاف بودن پروتز می‌توانند باعث ایجاد چرک و عفونت شوند.

در زمان خارج کردن پروتز چشم دقت کنید که دست شما کاملا تمیز باشد، برای شستن آن از صابون ملایم استفاده کنید و پروتز را به آرامی میان انگشتان خود ماساژ دهید و در نهایت آن را داخل حدقه چشم قرار دهید. البته در صورت نیاز می توانید حدقه چشم را با گرم بشویید.

این موارد کلی می باشد که تمامی افراد در حین خارج کردن پروتز باید به آن توجه داشته باشند. اگر شما مشکلات فردی و نگرانی های خاصی دارید باید با پزشک معالج خود در تماس باشید تا راهنمایی های دقیق تر ارائه شود.

نرم کننده های پروتز

افرادی که به دلایل مختلف اعم از سرطان، مشکلات چشمی و … از چشم مصنوعی استفاده می کنند اغلب با خشکی چشم و التهاب آن روبرو می شوند به همین دلیل برای پلک زدن با سختی مواجه می شوند. همچنین برخی از عوامل مثل شرایط آب و هوایی نامساعد، گرد و غبار، باد و تهویه هوا باعث بخار شدن رطوبت از قسمت جلویی پروتز می‌شوند. آلرژی‌ها و تغییرات بدن نیز موجب خشکی پروتز می‌شود.

به جهت جلوگیری از این مشکلات می توانید از یک قطره یا نرم کننده بر روی پروتز چشم استفاده کنید، به این صورت که یک قطره بر روی سر انگشتان خود بریزید و آن را بر روی سر تا سر پرتز بمالید. چند بار پلک بزنید و سپس چشم خود را ببندید و پوست خود را با یک دستمال پاک کنید تا هر نوع ماده اضافی پاک شود.

نرم کننده‌ های سیلیکونی را می‌ توان در صورت نیاز مورد استفاده قرار داد. این نرم کننده‌ ها را شب و روز می‌توان استفاده کرد. قطره‌ های چشم آبکی رانیز در صورت نیاز می‌ توان بکار برد.

معمولا پس از گذشت بازه زمانی مشخص شده شما می توانید تمامی فعالیت های تفریحی ها را با پروتز چشم انجام دهید، کاسه چشم از چشم مصنوعی محافظت می کند تا آسیبی به آن وارد نشود. اما در صورتی که می خواهید غواصی کنید بهتر است از چشم های دارای جنس آکریلیک استفاده کنید تا از ایجاد فشار احتمالی جلوگیری شود.

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را جراحی پروتز چشم و نکات مراقبتی پس از عمل چشم مصنوعی آشنا کنیم. در این مطلب تلاش شد تا شما را با نکات کلی آشنا کنیم. اگر شما دارای مشکل فردی خاصی می باشد لازم است که در این مورد با مرکز ساخت پروتز و یا پزشک خود صحبت کنید تا توصیه هایی مطابق با وضعیت شما ارائه شود.

امیدواریم که این مقاله مفید بوده باشد.

منبع: کلینیک ارتوپد فنی فراز