روش صحیح اطفای حریق چگونه است؟

تنها راه در امان ماندن از حریق، خاموش کردن آن است. اما چه راه هایی برای مهار کردن آتش وجود دارد؟ آیا می توان برای هر آتش سوزی هایی با ماهیت های مختلف، از یک روش یکسان استفاده کرد؟ آیا ممکن است استفاده از روش نامناسب، باعث شعله ورتر شدن آتش شود؟ تجهیزات آتش نشانی و تجهیزات اطفا حریق مناسب برای این کار کدام اند؟ این ها سوالاتی هستند که در دامه به آنها پاسخ خواهیم داد.

انواع روش های اطفا حریق

بهترین کاری که در زمان وقوع حریق می توان انجام داد این است که بدانیم هر نوع آتشی ماهیت خاصی دارد و قطعا نمی توان از یک روش یکسان برای مهار هر نوع حریقی استفاده کرد. آتش سوزی به کلاس های مختلفی تقسیم می شوند و هر کلاس روش خاصی را برای اطفا می طلبد. البته وجود و اطلاع به موقع نیز تاثیر گذار هست. که در این زمینه شما بایستی قبلا از تجهیزات اعلام حریق استفاده کنید و سیستم خود را پیدا سازی کرده باشید.

برای رخ دادن آتش باید ماده سوختنی، حرارت و اکسیژن با هم متحد شوند. هر گونه روشی که برای مهار آتش استفاده می شود، باید منجر به حذف یکی از این عوامل ایجاد کننده مثلث آتش شود. بدین منظور از روش های مختلف و مواد مختلفی استفاده می شود. از انواع روش هایی که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش درجه حرارت با آب

وقتی گفته می شود سرد کردن آتش منظور خاموش کردن آن با آب است. این روش رایج ترین کاری است که ما به هنگام برخورد با حریق انجام دهیم و معمولا در همه عملیات آتش نشانی هم تانکرهای آب حضور دارند. اما آیا در تمام شرایط و در تمام انواع کلاس آتش سوزی می توان از آن استفاده کرد؟ قطعا جواب منفی است؛ چون آتش رسانای برق محسوب می شود و عملا در آتش سوزی های کلاس E و D نمی توان از آن استفاده کرد. علاوه بر این ممکن است آب با بعضی از مواد وارد واکنش شده، حرارت ایجاد کرده و انفجار رخ دهد. مثلا آب در برخورد با کاربید، منجر به تولید H₂ C₂ می شود. علاوه بر این آب سنگین است و زمانی که روی مایعات در حال اشتعال می ریزد، ممکن است در آنها فرو رفته و در برخورد با الکل نیز ممکن است در آن حل شود.

علاوه بر این آب چون در حجم زیاد و فشار بالا استفاده می شود، ممکن است منجر به خساراتی شود، یعنی اگر فشار آن خیلی زیاد باشد، ممکن است باعث تخریب محل حریق شود. همچنین اگر از آب برای خاموش کردن آتش سوزی فلزات استفاده شود، اکسیژن موجود در آب با فلز ترکیب شده و اوضاع را وخیم تر خواهد کرد. برای وسایل برقی نیز نمی توان از آب استفاده کرد. در چنین مواقعی نه فقط آب کمکی به کنترل حریق نمی کند، بلکه چون رساناست، می تواند به جاهای دیگر سرایت کرده و خطر ایجاد برق گرفتگی ایجاد کند. در چنین مواقعی به جای آب ترجیحا باید گاز CO2 به کار رود، چون سنگین تر است و مانع از نفوذ اکسیژن به آتش می شود. دلیل دیگر برای استفاده نکردن از آب، هزینه بر بودن جابجایی آن است.

استفاده از آب به صورت اسپری

در صورتی که از آب به صورت آسپری بر روی آتش استفاده شود، سطح تماس آن با آتش بیشتر شده و حرارت بیشتری را به خود جذب می کند. همچنین این ذرات آب مانع از انتقال تشعشعی حرارت می شوند. بعد از اینکه آب بخار می شود، حجم آن ۱۷۰۰ الی ۳۴۰۰ برابر بیشتر شده و باعث رقیق شدن O2 می شود. گذشته از اینها استفاده از آب به صورت اسپری، حداقل خسارت را به همراه دارد.

خفه کردن آتش

این تکنیک برای آتش سوزی های بزرگ عملی نیست. برای اینکه آتش شعله ورتر شود اکسیژن می طلبد. در غیر اینصورت، به اصطلاح خفه یا خاموش می شود. برای این کار باید از چیزی استفاده شود که سنگین تر از هوا باشد. گازهای موجود در ترکیب هوا عبارتند از اکسیژن، نیتروژن، CO2، مونوکسید کربن، بخار آب، آرگون و ….

خفه کردن آتش به روش های زیر قابل انجام است:

استفاده از گازهای سنگین تر از هوا

در این صورت باید گاز مورد استفاده ۵/۱ الی ۵ برابر سنگین تر از هوا باشد. برای این کار از کپسول های آتش نشانی ای استفاده می شود که حاوی گازهای دی اکسید کربن، تتراکلرید کربن، وی برموتامتان و .. هستند.

ایجاد لایه بین هوا و آتش

برای این کار معمولا از کپسول آتش نشانی حاوی کف استفاده می شود که با ایجاد لایه ای عایق بین هوا و آتش، مانع از رسیدن اکسیژن به بخارهای متصاعد شده از مواد قابل اشتعال می شود. علاوه بر این چون داخل کف آب نیز وجود دارد، به خنک کردن آتش کمک می کند. علاوه بر این می توان از پتو، ماسه، خاک، شن، پارچه خیس و … استفاده کرد.

قطع مواد سوختنی

اگر ماده ای که قابلیت اشتعال دارد، به دور از هوا و حرارت باشد، حریقی رخ نخواهد داد. حالت اول یعنی به دور نگهداشتن ماده از هوا عملی نیست، بنابراین باید مورد دوم را رعایت کرد. در آتش سوزی گازها و مایعات قابل اشتعال، راه حل، دور کردن یا قطع کردن مواد سوختنی است. مثلا اگر آتش سوزی کپسول گاز رخ داده باشد، شیر گاز بسته شود. اگر هم ماده آتش گرفته جامد باشد، باید ماده جامد را در صورت امکان، از آتش دور کرد.

قطع واکنش های زنجیره ای سوختن

در این روش خاموش کردن آتش توسط مواد شیمیایی بازدارنده صورت می گیرد. این روش فقط برای آتش سوزی مدل شعله ای قابل استفاده است. این راه اطفا حریق، در واکنش های سوختن اختلال ایجاد کرده و مانع از رسیدن اکسیژن به آن می شود. در واقع از هیچ روش دیگری مثل رقیق کردن اکسیژن، دور کردن ماده سوختنی، خفه کردن و خنک کردن آتش استفاده نمی شود. مزیت مهم این روش، تاثیر سریع آن است که مانع از انفجار حاصل از مخلوط گاز و اکسیژن می شود.

لحظه حریق لحظه استرس زا و حساسی است و تصمیمی که در این لحظه برای روش اطفای حریق گرفته می شود، بسیار حیاتی است. چه بهتر که با بالابردن اطلاعات خود در زمینه روش های اطفا حریق، بتوانیم در این مواقع حساس مناسب ترین روش را به کار گرفته و خسارت های مالی و جانی را به حداقل برسانیم. در صورتی که قصد تهیه و خرید تجهیزات اطفا حریق را داشتید می توانید با کارشناسان فروشگاه آژمان در ارتباط باشید.